Nadat eind jaren ’80 van de zestiende eeuw bijna heel Vlaanderen (op Oostende, Biervliet, Terneuzen en Axel na) door de Spaanse veldheer Alexander Farnese (vanaf 1586 hertog van Parma) was heroverd, bouwden de Spanjaarden op strategische plaatsen forten ter verdediging tegen invallen door opstandelingen uit het noorden.
Een van die plaatsen was de monding van de oude haven van Oostburg. Toen prins Maurits in 1604 met een groot invasieleger landde in het Land van Cadzand, viel het Spaanse fort op deze plaats al snel in handen van de Staatsen.
Tijdens het beleg van Sluis, dat zo’n drie weken na de invasie volgde, vervulde de schans een belangrijke rol. In hun poging de stad te ontzetten stak een Spaans leger onder leiding van de Spaanse veldheer Spinola ten oosten van Oostburg de Brugse Vaart (thans Groote Gat) over en rukte westwaarts op naar het Land van Cadzand. Bij de schans aan de havenmonding werden de Spanjaarden tot staan gebracht en teruggedreven door Staatse troepen, waaronder een Fries vendel (een onder een vaandel staande compagnie voetvolk aangevoerd door een hopman of kapitein.)
Na de inname van Sluis door de Staatsen werd overwogen om de schans af te breken. Vanwege haar ligging aan de vaarroute over het Zwarte Gat achtte Prins Maurits de locatie echter van strategisch belang. In 1605 gaven de Staten Generaal opdracht tot de bouw van een schans op de plaats van het Spaanse fort aan de monding van de oude haven: de Hans Vrieseschans.
De schans kreeg vanaf 1605 zijn definitieve vorm: een vierkante omwalling, met op elke hoek en bastion. Aan de kant van Oostburg kwam een ravelijn, dat later werd omgevormd tot hoornwerk.
De schans wordt beschouwd als onderdeel van de (Staatse) Linie van Oostburg. Door de aanleg van de Passageulelinie ten zuiden van Oostburg en als gevolg van verschillende inpolderingen verloor de Linie van Oostburg haar militaire waarde en werd in 1673 officieel opgeheven. De Hans Vrieseschans werd deels afgebroken en raakte in verval.
In 2011 werd het noordwestelijk bastion gedeeltelijk gereconstrueerd in het kader van het Uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap Zuidwest-Zeeland
De naam van de schans is vermoedelijk ontleend aan die van de kapitein van voornoemd Fries vendel: Hans Vrieze. Andere bronnen beweren dat de schans is vernoemd naar Hans (de) Vries, die in 1605 als conducteur der fortificaties van IJzendijke wordt vermeld. Mogelijk gaat het om dezelfde persoon?
